سیستم کنترل پایداری خودرو ESP چیست و چگونه کار میکند؟

ESP چیست؟

امروزه ده ها سیستم امنیتی و کمک رانندگی مختلف بر روی خودرو ها نصب می شود که هدف آن ها ایجاد شرایطی ایمن تر برای رانندگی و فراهم آوردن آسایش بیشتر برای راننده و سرنشینان خودرو است. یکی از شاخص ترین این سیستم ها، سیستم کنترل پایداری خودرو است که اختصارا ESP نامیده می شود.

باید گفت که ESP در واقع مخفف عبارت Electronic Stability Program یا همان برنامه کنترل پایداری است. این سیستم که روی اکثر خودرو های مدرن وجود دارد وظیفه دارد تا از لغزش تایر ها و از کنترل خارج شدن خودرو جلوگیری کند و به طور دقیق تر، جلوی رخ دادن پدیده های کم فرمانی (Under Steering) و بیش فرمانی (Over Steering) را بگیرد.

هنگامی که ESP متوجه از دست رفتن تعادل خودرو یا انحراف آن از مسیر می شود به صورت خودکار شروع به اعمال نیروی ترمز جداگانه بر روی چرخ ها می کند و یا با کنترل کردن گشتاور موتور تلاش می کند تا خودرو را به مسیر صحیح باز گرداند.

اکثر ESP استفاده شده در خودرو ها توسط کمپانی بوش تولید می شوند سپس خودروساز آن را به شیوه خودش برنامه ریزی می کند تا با ویژگی های دینامیکی خودروی مورد نظر تطابق پیدا کند. برخی خودروسازان نیز سیستم ESP به فرد خود را دارند که در ادامه به آن ها اشاره می کنیم.

تفاوت ESP با ESC و سایر سیستم های کنترل پایداری

به صورت کلی، برنامه کنترل پایداری (ESP) و کنترل پایداری الکترونیکی (ESC) کاملا یکسان هستند و تفاوت نام آن ها صرفا به علت تفاوت سلیقه خودروساز در نام گذاری این سیستم است. برخی خودروسازان نیز از نام های منحصر به فرد خود برای برنامه های کنترل پایداری استفاده می کنند. برای مثال، بی ام و سیستم  خود را DSC می نامد، نیسان از نام VDC استفاده می کند و پورشه نیز اسم PSM بر روی آن خود گذاشته است.

همه این سیستم ها عملکرد و هدف کلی یکسانی دارند و ممکن است تنها جزئیات اندکی از رفتار آن ها با یکدیگر متفاوت باشد.

ESP چقدر اهمیت دارد؟

در یک کلام، ESP خیلی مهم است. تا زمانی که یک خودرو را با ESP و بدون ESP در یک مسیر مانند پیست روی لیمیت های آن نرانده باشید درک کردن تفاوت هایی که ESP به وجود می آورد دشوار خواهد بود.

تحقیقات آماری در انگلستان نشان داده که ESP می تواند تصادفات رانندگی را تا 25% کاهش دهد. همچنین مطالعات در سوئد نیز نشان داده که در شرایط آب و هوایی بد، وجود ESP می تواند تا 32% احتمال تصادف را کاهش دهد.

ESP چگونه کار می کند؟

هدف اصلی ESP نظارت دائمی روی زاویه فرمان و جهت حرکت خودرو است که این کار را 25 بار در هر ثانیه با اندازه گرفتن سرعت چرخ، زاویه انحراف و زاویه فرمان انجام می دهد و با این کار به جبران خطا های راننده کمک می کند.

ESP به صورت پیوسته با سیستم ترمز ضد قفل (ABS) همکاری می کند تا بتواند به وظیفه خود عمل کند. البته سیستم ABS تنها وظیفه ایجاد چسبندگی و جلوگیری از قفل شدن لاستیک ها هنگام ترمز گیری را دارد اما ESP با دریافت اطلاعات سنسور های ABS سرعت هر چهار چرخ خودرو نسبت به زاویه فرمان را بررسی می کند تا هرگونه انحراف در مسیر حرکت خودرو را تشخیص دهد.

اگر خودرو چسبندگی خود را از دست بدهد و جلو یا عقب خودرو شروع به لیز خوردن به طرفین کنند، ESP نوع لغزش را تشخیص می دهد و با اعمال ترمز های جداگانه برای هر چرخ یا کاهش دادن گشتاور موتور شروع به اصلاح مسیر حرکتی خودرو می کند. اگر خودرو دچار کم فرمانی شود، ESP برای کمک به چرخیدن خودرو نیروی ترمز را به چرخ عقب داخل پیچ وارد می کند و اگر خودرو دچار بیش فرمانی شود، ESP با وارد کردن نیروی ترمز به چرخ جلوی سمت بیرون پیچ تلاش می کند تا یک نقطه محوری برای بازگرداندن عقب خودرو به مسیر صحیح ایجاد کند و خودرو را تحت کنترل راننده در بیاورد.

چگونگی فعالیت ESP

 ESP همیشه به طور پیش فرض در خودرو هایی که به این سیستم مجهز اند روشن است و در صورت بروز خطر شروع به فعالیت می کند. اگر چراغ ESP (که معمولا به شکل یک خودروی در حال لغزش است) در صفحه کیلومتر روشن باشد به این معنی است که سیستم به صورت دستی خاموش شده یا به علت وجود ایراد فنی از کار افتاده است.

اگر چراغ ESP در حین حرکت خودرو به صورت لحظه ای شروع به چشمک زدن کند به این معنی است که این سیستم در حال فعالیت است و تلاش می کند تا از منحرف شدن خودرو جلوگیری کند. پس از اتمام فعالیت ESP و بازگرداندن خودرو به مسیر اصلی چشمک زدن چراغ آن برای ثانیه هایی ادامه می یابد و سپس خاموش می شود که نشان می دهد ESP با موفقیت وظیفه خود را به انجام رسانده است.

کلام آخر

سیستم کنترل پایداری یک سیستم ایمنی فوق العاده است که اکنون روی بسیاری از خودرو ها نصب می شود و مخاطرات و تصادفات رانندگی را در حد قابل توجهی کاهش می دهد. اما به خاطر داشته باشید که هر چقدر هم سیستم های ایمنی فعال نصب شده بر روی خودرو پیشرفته باشند باز هم هر خودرویی تابع قوانین فیزیک است و ESP فقط می تواند تا حدی به جلوگیری از منحرف شدن خودرو کمک کند و توانایی معجزه کردن ندارد. پس اگر خودروی شما به ESP نیز مجهز است، باز هم احتیاط را چاشنی رانندگی کنید و از حرکات بی مهابا و غیر قابل جبران دوری کنید.